DAG 10: PARTY TIME

De laatste dag breekt aan! De grootste ingrepen zijn gedaan, maar dat wilt niet zeggen dat we helemaal klaar zijn. Zo planten we onder andere de laatste viooltjes, bakenen we nog een stukje tuin af waar mensen hun bloembollen kunnen planten, plaatsen we de laatste stenen aan de poort en wordt alles binnen het interieur op punt gezet.

Mensen van de fanfare voorzien ons van pupiters en oude muziekinstrumenten, die we doorheen het gebouw kunnen verspreiden. De koffie brouwer neemt ondertussen ook zijn intrek in de voorste kamer van het gebouw. Aan de poort nabij de straat gebruiken we de overgebleven palen van de scouts om een zitbank te sjorren. 

Tegen de avond beginnen er mensen binnen te druppelen. We stellen ons op doorheen de site; aan de straat om mensen te verwelkomen, in het huis bij de vergaderruimte, de filmkamer en de gang, aan de spiegelconstructie en in de tuin zelf. In de vergaderkamer kan iedereen ons proces zien dat we overal op de muren hebben verspreid. Aangrenzend bevindt zich de verduisterde  filmkamer, waar men het filmpje kan bekijken. Van hieruit loopt de wandeling doorheen het huis naar boven, waar mensen geconfronteerd worden met een noodlottig toekomstbeeld van de Pastorie als er geen actie ondernomen wordt.

Vanuit het huis kunnen bezoekers doorheen de tuin wandelen en deze herontdekken. Aan de serre kunnen ze zelf een bloembolletje uitkiezen om in de tuin te planten. Ook kinderen konden zich amuseren met de tuin te ontdekken, op de sjorring te klauteren, …

Het slotevenement was een groot succes en heeft ook nog een centje opgeleverd. Door de wandelgangen van de Pastorie hoorden we alleen maar lovende woorden over ons project. We hebben de avond en de voorbije twee weken afgesloten met een frietjes diner rond de vuurput en een intermezzo van de ‘fanfare’.

DAG 9: DE LAATSTE LOODJES

Vandaag merkten we dat de vermoeidheid bij iedereen stilaan binnen sloop. We starten rustig onze dag en sturen twee groepen weg om op zoek te gaan naar extra (goedkope) aankleding. In de action vonden we meterslange sfeerlichtjes, in de kringloopwinkel heel wat kadertjes.

Ondertussen begonnen de metselaars reeds aan de volgende muur. Met oude betonnen dallen die we in de tuin vonden en enkele bakstenen die over bleven konden we een extra bankje aan de vuurput metselen. De rand van de vuurput zelf wordt ook nog eens opgehoogd en waterpas getrokken zodat niemand over uitstekende stoepstenen kan vallen. De paden richting het schuurtje in het midden van de tuin worden geritseld en ontdaan van de laatste struik wortels en onkruid. Ook het schuurtje zelf wordt opgeruimd, waarbij we een leuk rond tafeltje ontdekken dat later in de keuken zal gezet worden.

De open plek aan de vijver heeft nog de meeste aandacht nodig. Restanten van planten blijven uit het niets opduiken, waardoor we veel tijd moeten steken in het omscheppen en -keren van de grond. In de kweekbakken ontdeden we ons van de laatste wortels en voegden we mestkorrels toe, waarna we de viooltjes konden planten. Dit zorgt meteen voor heel wat kleur en vrolijkheid in de open plek.  

Op het stukje rechts van de Pastorie, dat grenst aan de buren, maakten we een klein open plekje waarrond we de heide planten. De rest van de heide konden we een plaats geven in de serre. In en rond de kweekbakken maakten we geulen zodat bezoekers van de tuin op het slotevent zelf een bloembol kunnen planten en een eigen steentje kunnen bijdragen. 

In het huis zelf worden de laatste aanpassingen gedaan. In de keuken wordt een houtskoolschets gemaakt van de ruimte erlangs, als een soort doorkijkluik. Kleine decoratie-elementen worden toegevoegd aan de ruimtes om een finishing touch te geven.

Allemaal voelen we aan dat het project op een einde loopt. Op het einde van deze voorlaatste dag kunnen we vol verwachting en spanning naar morgen naar huis gaan.

DAG 8: NA REGEN KOMT ZONNESCHIJN

Na een deugddoend ontbijt konden we er weer met volle goesting invliegen. De grootste stappen van het filmpje werden afgelegd en nieuwe aanvullende schetsen werden gemaakt. Enkele administratieve zaken, zoals het beantwoorden van mails en het regelen van de brouwer voor het slotevent, werden ook geregeld.

Om de Pastorie ook vanop straat in the picture te zetten besloten we dat de bestaande poort vooraan extra benadrukt moest worden. Met palen die we van de lokale scouts mochten lenen, richtten we een grote sjorring op waaraan we de banner van de Pastorie op konden hangen.

In de tussentijd zorgde team tuin ervoor dat de plek aan de serre nog meer kon uitbreiden en opener werd. Ook werd de eerste aanzet van een vuurput gegraven en probeerden we de hardnekkigste wortels te verwijderen. Om de tuin toch iets te kunnen aankleden gingen anderen op zoek naar tuincentra waar we eventueel gebruik konden maken van oude of kapotte planten als invulling. Een vriendelijke manager schonk ons een tegoedbon van €50, waarna we met wat plantenadvies aan de slag konden gaan met heel wat winterbestendige viooltjes, heidebloemen, en meer dan 100 bloembollen van narcissen. 

In de namiddag kwamen de jongens aan met extra materiaal, zoals de bakstenen voor de poort, oude zetels die we gratis mee kregen, een grote vergadertafel, … Het interieur van de Pastorie begon meer en meer vorm te krijgen en stilaan zagen we hoe het plaatje ineen zou passen.

De eerste stenen van de nieuwe poort werden alvast gelegd. Oude klinkers konden we hergebruiken om rond de vuurput te leggen. Last minute konden we ook nog een grote hoeveelheid tegels laten leveren door een familielid die er een heel deel op voorraad had. Door een slinger te vormen konden we deze met iedereen tegelijk richting de tuin brengen om in en rond de serre te leggen.

Na een geslaagde werkdag en al iets meer vermoeide armen en benen vertrokken we weer richting huis. 

DAG 7: RAINY MORNINGS IN AN AESTHETIC ROOM

Het weer zat vandaag opnieuw niet mee. Het was een enorm regenachtige dag, juist op het moment dat we de tuin onder handen wouden nemen. Gelukkig waren we op een beetje slecht weer voorzien en zijn we toch naar buiten getrokken om de verwilderde tuin toegankelijker te maken.

Gewapend met allerlei snoeischaren begonnen we aan ons karwei. Al snel bleek de tuin – letterlijk – geen katje om zonder handschoenen aan te pakken. We begonnen ons een weg door het dichte struikgewas te banen, waarbij we al snel in aanraking kwamen met de stekelige doorns op ons pad. De focus vandaag lag vooral op het grotendeels openmaken van de oude paden en een verbinding te maken van de vijver tot het tuinhuisje. De grootste planten konden we al richting de bestaande takkenhoop verplaatsen. Aan de vijver creëerden we een open plek waaruit men via een tunnel doorheen de struiken richting het schuurtje kan wandelen. 

De serre werd deels ontdaan van de kapotte plastic rondom het stalen kader, de verwilderde moestuin werd omgespit. Samen met het herontdekken van de kweekbakken langs de serre en het openmaken van het deel bij de vijver zagen we meteen heel wat potentieel om een toekomstige rustplek toe te voegen aan de tuin. Het stukje groen aan de rechterzijde van De Pastorie werd ook voor de eerste keer gesnoeid. Hier ontdekten we de boosdoener van het lek in het dak; de kersenboom. Om de privacy met de buurvrouw toch wat te behouden kozen we om vooral het onkruid weg te halen, de grotere struiken lieten we staan.

Ondertussen waren heel wat groepjes bezig aan andere taken. Zo begonnen we met het omvormen van een oude deur van de serre naar een soort spiegelconstructie. Deze zou in zijn reflectie laten zien waar het oude kerkpad was geweest. Ook creëerden we enkele beelden doorheen de ruimtes van het gebouw die we later in het filmpje kunnen gebruiken. Onze metselaars van dienst maakten al enkele voorbereidingen om het stalen hek langs het huis om te vormen naar een poort. Dit was enerzijds om extra nadruk te leggen op de ingang van de tuin maar vormt ook onderdeel van de verschillende poorten doorheen de site.

Iedereen had duidelijk zijn drive gevonden; na tot in de latere uurtjes doorgewerkt te hebben konden we moe maar enthousiast huiswaarts keren.

DAG 6: EEN NIEUW BEGIN

Na een weekend vol rust en bezinning zijn we er vandaag weer ingevlogen. De commentaar van vorige vrijdag werd omgezet in een nieuw begin vol energie. Een aantal van onze groep zijn begonnen met het nieuwe filmpje dat volgende vrijdag getoond zal worden op ons slotevenement. Voor de anderen stond er een hele gelijkvloerse verdieping te wachten om schoongemaakt te worden. De rolluiken werden geopend, spinnenwebben en schimmel werden zichtbaar waardoor het borstelen, vegen en schrobben kon beginnen. Af en toe hebben we veiligheidsmaatregelen genomen door met handschoenen en mondmaskers te werken zodat we zeker geen schimmelinfectie oplopen.

Zo werd de dag goed gevuld. Iedereen was druk in de weer met het opknappen van De Pastorie en ondertussen werden de eerste meubelstukken binnengebracht. Via verschillende connecties van onze groep konden we her en der gratis meubels ophalen om ze een nieuwe thuis te geven in De Pastorie. De grote antieke bureau en een aantal vintage stoelen kregen al een mooi plekje.

Het weer zat vandaag niet mee maar dat heeft ons niet tegengehouden om ook de buitenzijde van het gebouw een opknapbeurt te geven. De regenponcho’s kwamen goed van pas.

Het interieur ziet er nu al stukken beter uit, morgen steken we onze handen uit de mouwen voor het exterieur!

DAG 5: EEN STAMP TEGEN ONZE SCHENEN

Na wat voor velen een kort nachtje was spraken we met degenen die konden rond 10u op de campus af. Een half uurtje later spraken we Mela via een google meet gesprek; volgens haar hadden we een geslaagd filmpje en voorbereiding voor de pitch en waren we alvast goed op weg. Een tip die ze ons nog meegaf was om na te denken over een manier om het interieur van het gebouw naar buiten te trekken. Hierbij dachten we meteen aan het patroon van de charmante tegels in de hal, die eventueel via versimpelde patronen naar buiten uitgebreid kan worden.

Met een goed gevoel wachtten we het volgende begeleidingsgesprek met Frank en Peter af. In de tussentijd maakten we wat schetsen om ideetjes die spontaan binnenkwamen vorm te geven. Zo brainstormden we rond de kruising tussen de verschillende historische paden: hoe konden we deze benadrukken?

Tegen half 12 spraken we met Frank en Peter: de domper op onze feestvreugde. Volgens hen hadden we er meer kunnen uithalen, maar gezien we tot op de laatste dag langs allerlei kanten verschillende informatie, eisen en wensen door kregen, vonden we dat we het alsnog niet slecht hadden gedaan. De tips pakken we wel mee naar volgende week; het geluid van het filmpje wordt dan alvast niet meer in de badkamer van de Pastorie opgenomen.

Verder boden ze wel de nodige houvast die we tot nu toe misten. Een concreter voorstel werd bedacht, waarbij we de verenigingen actief gaan betrekken en ze een plaats geven in het gebouw zelf. Op het slotevent kunnen ze samenkomen en zowel de mogelijkheden van de Pastorie als van elkaar ontdekken. Het doel is om te bewijzen dat de Pastorie meer kan bieden dan de buurtbewoners nu denken. Ook gaan we extra benadrukken dat de Pastorij dringend toe is aan vernieuwing: door het vandalisme en de weersinvloeden is het gebouw op korte tijd zeer snel achteruit gegaan. Als de bewoners van Helchteren het nog willen redden, zal er snel actie ondernomen moeten worden. Wacht niet te lang, schiet snel in gang.

Na deze wake-up call spraken we na de middag af op locatie in Helchteren. Na een korte brainstorm over de uitwerking van het idee besloten we alle verenigingen zo snel mogelijk te contacteren met de vraag of ze volgende week vrijdag op het slotevent hun eigen ruimte wilden aankleden en ‘uitbaten’. Makkelijker gezegd dan gedaan! Hoewel iedereen die we te pakken kregen enthousiast is over de Pastorie en zeker wilt langskomen, was het moeilijk om mensen te vinden die doorheen de week of vrijdag tijd hadden om het idee mee vorm te geven. We besloten om het plan licht aan te passen en het gelijkvloers in te richten naar de verenigingen en de eerste verdieping om te vormen naar het worst case scenario waarbij het pand helemaal aan zijn lot is overgelaten.

Nadat de laatste afspraken werden gemaakt kon iedereen naar huis vertrekken om zijn weekend te beginnen.

DAG 4: PITCH PLEASE

Met een stralend zonnetje en een heldere hemel konden we onze vierde werkdag al meteen goed inzetten. Na ons dagelijks bezoekje aan de bakker tegenover De Pastorie zetten we ons zoals gewoonlijk meteen samen in de tuin om te bespreken hoe de dag zou verlopen. Bij het bekijken van de voorlopige versie van het filmpje kwam ook Peter binnenlopen, die zo direct wat feedback kon geven. Na wat ontnuchterende tips beseften we dat we toch nog heel wat werk voor de boeg hadden en nog wel wat aan te passen hadden, waardoor we allemaal meteen in gang schoten. Zo verdeelden we het werk over verschillende groepjes om zo efficiënt mogelijk te werken. Sommigen stonden in voor de flyers die we in de avond zouden uitdelen, anderen werkten mee aan de afbeeldingen en kaarten voor in het filmpje en een extra groepje zette zich in voor het verbeelden en schetsen van de informatie die we doorheen de week bijeen hadden gesprokkeld.

Doorheen de dag werd er door ons allen hard gewerkt. Computermuizen klikten, stiften werden leeggekribbeld, en de oude muren van De Pastorij transformeerden in één grote verzameling van informatie. Getekende kaarten, verzamelde fiches van actoren of plaatsen en schetsen werden gepind en geplakt op het vergeelde behangpapier. Ons denkproces nam stilaan een fysieke vorm aan. 

Naarmate het filmpje vorderde werd het tijd om de begeleidende tekst erbij in te spreken. Gezien onze nogal rudimentaire werkomgeving niet echt ingericht was om professioneel geluid op te nemen – zeker niet met al het zware verkeer dat om de zoveel tijd voorbij raasde – zochten we het stilste plekje in het huis op. Nadat de laatste slotzin door ons allemaal was opgenomen werd het hoog tijd om de laatste videofragmenten en geluid bij elkaar te monteren.

Om alvast op tijd bij Liesbeth te zijn vertrokken enkele studenten richting het NAC. Daar werden de laatste aanpassingen aan het filmpje gemaakt en stroomde tegen 17:00u de rest van de groep binnen. Met het filmpje, de posters van De Pastorie, enkele schetsen, flyers, kaarten en de grote geschetste overview van de omgeving konden we ons voorziene lokaaltje aankleden. Onze pitch was voorzien om samen te vallen met de infoavond van Noord-Zuid Limburg en daarom mocht elk van ons gebruik maken van hun bijpassende witte T-shirts. 

We deelden ons op in enkele groepen: een paar van ons lokten met flyers geïnteresseerden naar ons lokaal (we zaten nogal verstopt), anderen stonden paraat om de buurtbewoners naar binnen te leiden, en de rest wachtte het publiek in het lokaal op om van wal te steken. Wat deze avond vooral duidelijk werd was de betrokkenheid van de buurtbewoners; veel mensen die de maquette en het masterplan van Helchteren kwamen bekijken, zochten ook De Pastorij op en lieten merken dat het toch een plek is die voor veel mensen potentieel en betekenis heeft.

Halverwege de infoavond kwamen heel wat begeleiders langs. Samen met de initiatiefnemers van de Pastorie, Dries en Nele, werd er een uitvoerig debat gehouden over wat De Pastorie nu eigenlijk nodig heeft. De meningen verschilden sterk en de fanfare kwam weer de kop op steken: hoort deze in het gebouw of zetten we ze (letterlijk) buiten op de parking? Ook enkele buurtbewoners die toen aanwezig waren konden hun mening geven en maakten duidelijk dat de nood om een verzamelplek te hebben zeer groot was in Helchteren. 

Na de lange bespreking konden we ons, vermoeid maar voldaan, terugtrekken om (eindelijk) onze heerlijke pasta op te peuzelen. Het was een bewogen avond die veel discussie heeft doen opwaaien, maar het was vooral ook een leerrijke en productieve dag geweest waar we allemaal heel wat uit geleerd hebben.

DAG 3: DIEPER DUIKEN IN HELCHTEREN

Woensdag zijn we gestart met een ochtendwandeling door Helchteren. Roger van de wandelclub heeft voor we vertrokken een tekening op de muur gemaakt met de trage en minder trage wegen in de buurt van De Pastorie. We hebben een route gevolgd via smalle paden en langs de pleinen van Don Bosco. Zo hebben we een volledige lus kunnen maken die ons terug bij De Pastorie bracht. Tijdens de tocht heeft Roger uitleg gegeven over de huidige en historische staat van de paden die op dit moment weinig bekend zijn bij de inwoners. Deze zouden we met ons slotevenement extra in de verf kunnen zetten waardoor ze meer gebruikt zullen worden.

Het bezoek aan Paesen bouwmaterialen was een succes. Zij kunnen ons voorzien van bakstenen en cement wanneer we het nodig hebben. De voormiddag hebben we afgesloten met een nieuwe brainstorm over het filmpje dat donderdag getoond wordt op het gemeentehuis.

In de namiddag zijn een aantal onder ons op bezoek gegaan bij Liesbeth op het NAC. Hier hebben we eerst het verdere verloop van de week besproken, de verschillende meningen over ons project en de concrete doelstellingen voor de pitch van donderdag. Naderhand hebben we meer uitleg gekregen over het project van Noord-Zuid Limburg. Hier hebben we broodnodige informatie gekregen over ons project op wijkniveau. Twee collega’s van Liesbeth hebben de doorgangen naar en rond De Pastorie toegelicht. De paden die De Pastorie zouden verbinden met de kerk in het oosten en Don Bosco in het zuiden zijn al mee opgenomen in het plan van de Noord-Zuid. Een grote opluchting voor ons omdat het dan al een keuze is die gemaakt is en wij dus minder tegenwind zullen krijgen van de betrokkenen.

Aangezien morgenavond onze pitch zal plaatsvinden wouden we zoveel mogelijk van het filmpje al af hebben. Deze week hebben we vooral informatie verzameld van de verschillende stakeholders. Met een film van een aantal minuten vol met schetsen willen we duidelijk maken wat de knelpunten en groeikansen van De Pastorie momenteel zijn en waar wij tijdens deze twee weken mee kunnen helpen. De namiddag werd dus volledig gevuld met het maken van korte fragmenten in de tuin en de nabije omgeving om ze daarna achter elkaar te zetten met geschetste toekomstbeelden tussenin. Veel werk maar we hebben geluk dat we een groep van 16 hardwerkende studenten zijn en we het goed met elkaar kunnen vinden.

DAG 2: EEN WIRWAR VAN PERSPECTIEVEN

Dinsdag zijn we aan een lange dag begonnen met een nog langere file vanuit Hasselt richting Helchteren. Bij aankomst op De Pastorie hebben we eerst met z’n allen samen gezeten om een dagplanning uit te werken. We wisten dat we op bezoek mochten gaan bij de naburige Don Bosco school en we verwachtten ook bezoek van verschillende begeleiders. Als eerste hebben we Frank, Peter en Elke mogen verwelkomen op onze projectlocatie. We hebben de opzet van onze doelstellingen meegedeeld waarop zij een aantal kritische vragen konden stellen. Ze hebben ons aangezet om zelf ook kritisch na te denken en vooral niet te snel terug te deinzen bij tegenstribbelingen van actoren. Zachtjes tegen de schenen stampen mag ook wel eens.

Mela is ook nog even op bezoek gekomen waardoor we weer nieuwe inzichten verkregen over de ingrepen die wij aan het einde van deze twee weken kunnen uitvoeren. En zo ontstond de wirwar van perspectieven. Elke begeleider en actor heeft zijn eigen toekomstvisie voor De Pastorie. We hopen volgende week vrijdag tot een ontknoping te komen die de blik van velen kan verbreden. 

In de namiddag hebben we ons opgesplitst. Met vier studenten zijn we via de tuin van De Pastorie naar Don Bosco getrokken voor een rondleiding. Hier hebben de directeur Eric en de technisch directeur Danny ons verwelkomt in hun school. We hebben aan de hand van de kaarten van Helchteren die we gekregen hadden een voorstel kunnen doen voor het openstellen van de parking die de school en De Pastorie van elkaar scheidt. Op deze manier kunnen we een veilige doorgang maken die naar De Pastorie leidt. Voorlopig ziet de school het nog niet zo hard zitten om een deel van hun domein publiek te maken omwille van de omheining.

Voor de zoektocht naar materialen die we kunnen gebruiken tijdens ons slotmoment hebben we hulp gekregen van de gemeente. Vanuit het NAC zijn een aantal jongens van onze groep naar verschillende verdelers geweest. Helaas had niemand materialen op overschot die we zouden kunnen gebruiken. “Het is crisis voor iedereen”. Morgen is er een bezoek gepland naar Paesen bouwmaterialen waar we hopelijk meer geluk hebben.

Tijdens het bezoek aan Don Bosco en de zoektocht naar materialen hebben we de site zelf opgemeten voor het uitwerken van onze ideeën. In de late namiddag is Mieke, de buurvrouw, ook op bezoek gekomen. Zij heeft ons een uitgebreide rondleiding door de tuin gegeven en heeft veel informatie gegeven over de geschiedenis van De Pastorie en zijn gebruikers. Zo kende ze nog een aantal namen van de pastoors die in het gebouw woonden. Ze heeft ons ook kunnen vertellen hoe het perceel van De Pastorie er vroeger uitzag; zonder de gebouwen aan de linkerkant en met een rechtstreekse doorgang naar de kerk. 

Deze goed gevulde dag hebben we beëindigd met een zelfgemaakte koffie, een taartje en een online meeting met Liesbeth voor de pitch van komende donderdag. De ideeën voor het filmpje stromen alvast binnen.

Dag 1: start!

Maandagochtend, de start van het nieuwe academiejaar. Als laatstejaar studenten Architectuur en Interieurarchitectuur krijgen wij de kans om de eerste twee weken van het schooljaar een Live Project te ontwikkelen op een gegeven locatie in Limburg. Met 16 studenten hebben we gekozen voor het Live Project in Helchteren dat rond De Pastorie zal werken. 

Op de eerste dag hebben we een inleiding van alle projecten in het CCHA gehad, het cultureel centrum in Hasselt. Na het infomoment zijn we samen iets gaan eten. Toen onze buikjes goed gevuld waren konden we vol goesting richting Helchteren vertrekken. Bij aankomst op de locatie stonden een aantal actoren van De Pastorie ons op te wachten om hun visie en doelstellingen voor het gebouw en de omgeving met ons mee te delen. Een eerste, zeer leerrijk netwerkmoment! 

Nadat Dries, de voortrekker van het collectief, de mannen van de wandelclub en Jos van de fanfare hun toekomstbeeld over De Pastorie hadden meegegeven zijn we op verkenning gegaan in en rond het gebouw. 

Het gebouw zelf telt drie verdiepen en heeft veel authentieke elementen kunnen bewaren. Door een recente inbraak zijn er een aantal constructieve problemen bijgekomen, vooral in verband met vocht. Desondanks konden we tijdens het rondlopen doorheen het gebouw het potentieel dat het biedt zonder moeite zien. 

De mannen van de wandelclub hebben ons meegenomen door de tuin van De Pastorie om aan te tonen dat het ingezet kan worden als een trage weg. Deze kan als veilige verbinding dienen tussen de Grote Baan en de middelbare school waar de tuin op uitkomt. De tuin voelde voor ons aan als een kleine oase van rust tussen alle drukke wegen. De buurvrouw Mieke onderhoudt hier ook een kleine kapel met een grote emotionele waarde. 

Aan het einde van de dag hebben we samen gezeten met Mela voor een brainstorm sessie. De groep zal onderverdeeld worden in twee waarbij één groep zich meer toelegt op de tuin en de andere groep zich meer bezig houdt met de connecties die De Pastorie kan maken voor de buurt.